“Bugün çok riskli bir meseleyi masaya yatırmak istiyorum: İslâm’da evlilik yaşı.
Çocuklukla yetişkinliği birbirinden ayıran mevsime hem biyolojik olarak hem de dinen buluğ (ergenlik) çağı diyoruz. Çocukken hiçbir mesuliyeti mükellefiyeti olmayan, bazı muamelelerde velisine tabi olan fertler ergenlikle birlikte artık yetişkin bir birey, reşid bir insan olur. Namazla, oruçla, tesettürle vs mükellef olur, işlediği günahlardan mesul olur, evliliğe ehil olur. Evet isterse evlenebilir.
İslam hukukuna göre buluğa ermek münferit bir birey olmak dolayısıylada evliliğe ehil olmak anlamına geliyor. “Türkiye de 13-15 yaşında akıl baliğ olunuyor bu yaşta evlenilebilir” deyince fırtınalar kopuyor. Bunu söyleyince bazı hocalar “13üne gireni hemen yakasından tutun nikah masasına oturtun” demiş gibi lince maruz kalıyor, algı operasyonları başlıyor.
Şimdi buradan hareketle İslam’a ve müslümanlara hakaret eden gâvurcuklara cevap vermiyeceğim elbet, ancak hayvanlar gibi nikahsız yaşamayı teşvik ve talep eden bu azgınların ve onların dümen suyuna giden bazı şahsiyeti erezyona uğramışların propagandaları karşısında ne diyeceğini bilemeyen, kendisini ifade edemeyen veya kafası karışanlara ilham olması muvacehesinden bir izah yapmaya gayret edeceğim.
Evvela şunu bilmemiz lazım; “olabilirlik” ayrı şey, “mutlaka olmalı” ayrı şey, “olsa daha iyi olur” ayrı şey, “olur ama uygun değil” ayrı şey. Sadece bu mefhumları idrak edersek bir tek bu hususu değil birçok meseleyi vuzuha kavuşturmuş olabiliriz.
“Olabilir” konumunda olan bir çok şey aslında umum nazarında hoş karşılanmaz ve bu pek tabiidir. “Olabilir” olan herşeyi oldurmaya kalkamayız. Ancak bazı alanlar vardır ki binde bir bile olsa arzu edene açık bırakılmıştır. Hele bu İslâm gibi evrensel ve çağlara hitab eden bir din ise… Hele ki; “eşyada asıl olan ibahadır.” (yani bir şey hakkında Allah ve Rasülü yasak beyanında bulunmamışsa o şey mübahtır, veya o saha kullanıma açıktır.) prensibini düstur edinen İslâm hukukunda bu saha hayli geniştir.
Tabiki bu mübah sahası, “olabilirlik” alanı sadece İslâm’a has değildir. Günümüz hukukundan bir kaç misal verecek olursak yani yasal olup ama tercih edilmeyen hatta kerih görülen çok şey zikredebiliriz;
✅Türkiye’de bugün 18 yaşına giren yasal olarak evlenebilir, peki bu yasadan 18 yaşına gireni hemen yakasından tutun nikah masasına oturtun manası çıkarılabilir mi? Asgarisi bu, istersen 40 yaşında evlen yani…
✅Bugün Türkiye’de 18 yaşında bir kızla 68 yaşında bir adamın evlenmesi yasal, buradaki boşluktan hareketle “Türkiye kanunları kızları 50 yaş büyük biriyle evlendirmeyi kabul ediyor” diyebilir misiniz?
✅Bugün Türkiye’de 18 yaşından küçüklere sigara satışı yasaktır, buradan hareketle “18 yaşına giren herkes sigara içmeye başlasın” manası çıkarılabilir mi?
✅Bugün Türkiye’de bir müftü emekli olduktan sonra meyhane açabilir, tamamen yasal. Buradan hareketle Türkiye Cumhuriyeti yasaları din görevlilerine meyhane açmaya izin veriyor denebilir mi?
(Bunun yüzlerce misalini tadad edebiliriz.) Peki “İslâm akil baliğ olana evlenebilir” deyince buradan nasıl bu propagandalar türetiliyor. Kaldı ki Türkiye’de müslümanların böyle bir uygulaması yok, çok nadir 16-17 yaşında gençler birbirini severek belki evlenilebiliyor oda analarından emdiklerini burunlarından getiriyorlar.
Ne Diyanet ne diğer cemaatler 18 yaşından evvel evlenmeyi tasvib etmiyor. Mesela Mahmud Efendi Hazretleri resmi nikah olmadan imam nikahı kıyılmasına müsade etmiyor. Buda 18 yaşından evvel evlenmeyi men etmek anlamına geliyor. Çünkü devlet dini nikahı muteber kabul etmiyor ve kadınlar mağdur oluyor.
Hal böyleyken birileri sürekli “falanca hoca 9 yaşında evlendirin” dedi, “Diyanet 12 yaşında evlendirin” dedi diyerek operasyon çekiyor. Halbuki hiç öyle birşey yok. Yapılan beyanatlar yukarıda izah ettiğim gibi serbest bırakılmış bir “olabilirlik” alanı. Buluğa eren bir kimse Hanefi Mezhebine göre kendi başına, Şafii mezhebine göre velisinin izni ile evlenebilir. İslamın hükmü budur, bunu değiştiremezsin. Çünkü Allah ve Rasûlünden bunu yasaklayan bir beyan gelmediği gibi teyid eden onlarca vaka vardır. Birileri Allahlık tasladığı için istediğini helal istediğini haram sayıyorsa bu bizi alakadar etmez.
Bilginiz olsun diye mesele ile alakalı bir hükmü daha beyan etmek isterim: velisi 1 yaşındayken bile çocuğunu evlendirebilir, nikahlayabilir ancak çocuk buluğa erince kabul veya red hakkına sahiptir. Nikahın devamına veya feshine karar vermek kendi iradesindedir. Bu sözlülük veya beşik kertmesi gibi bir vaka, evlendirince bir yaşındaki kızı alıp gitmiyor yani. Bulağa erip bu akdi onaylarsa o vakit bugün ki ifadeyle düğün dernek kuruluyor. Fıkıh kitaplarında bulunan bu hükümlerinde istismar edilmesi sebebiyle bilinmesini önemli gördüm.
Son söz: İnsan doğar büyür akıl baliğ oluncada ekmek gibi su gibi evlenmeye ihtiyaç duyar. Hal böyle olunca fıtrat dini olan İslâm buluğ ile “tam manasıyla” evlilik kapılarını açmış. Ancak bu durum yaş itibari ile kişilerden kişilere, coğrafyalardan coğrafyalara farklılık gösterir. Türkiye de 60 sene evvel dedelerimizden dinlediğimiz evlilik yaşı 13-15’lerde imiş. Buna bağlı olarak torununun torununu gören insanlar ben tanıyorum. Evlenipte karı koca oyun oynayan insanları duydum. “Ceviz oynamaya mı geldin” diye bir de türküsü var. 😊
Bugün artık evlilik yaşı otuzlara yükselmişken böyle gereksiz bir mevzuya girmek istemezdim ancak başta da arzettiğim gibi nikahın, evliliğin aleyhinde olan, zinanın ve fuhşun yayılmasını arzu eden şirret bir güruh bu meseleleri istismar ediyor. Gördüğünüz gibi bunda asla gocunacak birşey ben görmüyorum, sizde gocunmayın. İslam en güzel yoldur, fıtrat en makul usuldur.
Benim bir lafım var hani, “İnsanın yaşı ilerledikçe olgunlaşmaz, gartlaşır. İnsanı olgunlaştıran yüklendiği yük ve mesuliyettir.” Onun için yaşa fazla takılmayın, bazen 16 yaşında evlenen ilk okul mezunu kızlar/erkekler hamarat bir ev hanımı/ev reisi, iyi bir anne/baba olurken 30 yaşında üniversite bitirmiş kız/erkek bakıyorsun Allah’ın odunu. Niye? Sorumluluk almamış, ağır yük görmemiş, evlense bile çoğu kere dikiş tutturamıyor, uyum sağlayamıyor birbirine hizmet etmek ağır geliyor. Ee Ağaç yaş iken eğiliyor, gart ağaç eğilmez, kırılır.
Benim şahsi kanaatim 18-22 arası evlilik işi halledilmeli aksi halde bunun çok mahzurları var, onları muhtelif yazılarımda izah etmiştim…”
Mesut Özbilir
18.02.2020