TAVSİYE KİTAP LİSTESİ VE OKUMA PROGRAMI – İleri Okumalar (Türkçe – Arapça)
İLİMDE DERİNLEŞMEK İSTEYENLERİN OKUMASI GEREKEN İLİMLER VE KİTAPLAR
Âlet İlimleri
1- Sarf,
2- İştikak,
3- Nahiv,
4- Meânî,
5- Beyân,
6- Bediî,
7- Vaz’îyye,
8- Mantık,
9- Münâzara
10- Aruz
11- Kâfiye (şiir ilmi)
12- Luğat ilimleri…
Bu ilimlere arabî ilimlerde denilir. Bu ilimleri okuyan kişi, Arapçanın sırlarına vakıf olur.
Bu ilimlerin kendilerine göre kademeleri vardır.
Bir kişinin okuduğu ibareleri tam olarak anlayabilmesi için “Âlet ilimleri” hakkında yüze yakın metin ve şerh okumalıdır.
İmam Azam Ebû Hanife (r.h.) hazretlerinin buyurduğu gibi: “Arabî ilimler, dinî ilimleri anlamaya bir vesiledir!”
Dinî İlimler
1- Usûl-u fıkıh,
2- Kelâm,
3- Akâid
4- Fıkıh,
5- Ferâiz,
6- Fetvâ,
7- Usûl-i tefsir,
8- Tefsir,
9- Usûl-i hadis,
10- Hadis,
11- Tasavvuf,
12- Mevize,
13- Ahlak,
14- Siyer,
15- İslam tarihi…
Fıkıh Konusunda Okunacak Kitaplar
Âlet ilimlerini ve dinî ilimleri okumak yetmez.
Medreselede okunan bu ilimler, kişinin ilimleri anlamasına vesiledir.
Kişiye ilmin anahtarını verir.
Kişi bu ilimerden sonra ilimlere dalmalıdır.
Kendisini yetiştirmelidir.
Hususiyetle fıkıh konusunda;
1- Nuru’l-İzâh,
2- Tahtavî (Nuru’l-izâh şerhi)
3- Kudûrî,
4- Cevhere (Kudûrî şerhi),
5- Mültekâ,
6- El-İhtiyâr,
7- El-Hidâye,
8- El-Vikâye,
9- El-Kenz,
10- El-Kâfî,
11- Ed-Dürer ve’l Gurer,
12- Mevkûfât (Mültekâ şerhi),
13- Dürrü’l-Muhtar (el-İhtiyar şerhi),
14- İbni Âbidîn (Dürrü’l-Muhtar şerhi),
15- El-Mebsût (el-Kâfî şerhi),
16- El-Beyâne (el-Hidâye şerhi),
17- Tebyînü’l-Hakâik (Kenzü’d-Dakâik’in şerhi),
18- Bahru’r-Râik (Kenzü’d-Dakâik şerhi),
19- El-Hâdimî’nin Dürer Hâşiyesi (Şerhi),
20- Bedayius-Sanâyi’,
21- Hukukı İslâmiyye ve Istılahât-ı Fıkhıyye Kamusu.
22- İ’lâ-üs-Sünen, (Hadislerle Hanefi Fıkhı İsmiyle Tercüme Edilmiştir)
23- Fetevâ-i Hindiye,
24- Fetevâ-i Tatarhâniyye,
25- Kâdihân,
26- Fetevâ-i Lü’lüiyye,
27- Ebu’s- Suûd Efendi Fetvâları,
28- Ali Efendi Fetvâları,
29- Hulâsatü’l-Ecvibe,
30- Nimet-i İslâm, Mehmed Zihni Efendi,
31- Mecmuatüz-Zühdiyye fi Ahkâmi Diniyye,
32- Ve benzeri fıkıh ve fetvâ kitaplarını okumalıdır.
Tefsîr konusunda okunacak bazı muteber kitaplar
Bir kişinin tefsir konularını iyi öğrenebilmesi için, önce alet ilimlerini okumuş olması gerekir.
Âlet ilimlerinin içinde hususiyetle lügat ilmi ve belağat ilmini çok iyi bilmesi lazım.
Ayrıca Usûl-i tefsir ilmini okumalıdır.
Özellikle “El-İtkân” kitabı iyi anlaşılmalıdır.
Usûl-i tefsir ilmini okuduktan sonra;
1-Celâleyn tefsiri,
2 Beyzâvî tefsiri,
3-Nesefî tefsiri,
4-Bahrul-Ulûm tefsiri,
5-Hazin tefsiri,
6-Bağavî tefsiri,
7-Ebu Suûd tefsiri,
8-Tefsîrul-Mazhârî,
9-Tefsir-i Kebir (Fahreddîn-i Razi hazretleri),
10-Ruhu’l-Beyan tefsiri,
11-Hak Dini Kur’ân Dili (Elmalı tefsiri),
12-Tibyân tefsiri,
13-Nisâbûrî tefsiri,
14-El-Vasît,
15-Bahru’l-medîd,
16-Bahru’l-muhît,
17-El-Keşfü vel-Beyan,
18-El-Münâsebât beyne-Süveri ve’l-âyat,
19-Ed-Dürrü’l-Mensûr,
20-Kurtubî tefsiri,
Ve benzeri sağlam ehl-i sünnet ve’l-cemaat âlimlerinin yazmış olduğu tefsir kitaplarını okumalıdır.
Hadis-i Şerif Konusunda Okunacak Temel Kitaplar
Bir kişinin hadis-i şerif ilmini öğrenmek için, her şeyden önce,
“Usul-i hadis” ilmini okuması gerekir.
Usûl-u hadis ilmini mutlaka bir bilen kişiden okumalıdır. Usûl-u hadis ilmini okumadan kişinin hadis-i şerifleri kavraması çok zordur. Hadis-i şeriflerin vurûd sebebini, nesih, mensûhunu ve illetlerini iyi bilmeledir. Usûl-ü hadis ilminden sonra;
1-Sahih-i Buhâri,
2-Sahih-i Müslim,
3-Tirmizi,
4-Ebû Davud,
5-Sünen-i Neseî,
6-İbn-i Mace,
7-Darimî,
8-Müsned-i Ahmed,
9-El-Muvatta,
Bu mübârek kitaplardan sonra mutlaka birkaç hadis kitabının şerhini okumalıdır. Mesela:
1-El-Aynî (sahih-i Buhârî şerhi),
2-Fethü’l-Bârî (sahih-i Buhârî şerhi)
3-Umdetü’l-Kârî (sahih-i Buhârî şerhi)
4-İmam Nevevî (sahih-i Müslim şerhi),
5-el-Aynî Ebû Davud Şerhi,
6-Avnül-Ma’bûd (Ebû Davud şerhi),
7-Sünen-i İbni Mâce şerhi (Suyutî),
8-Sünen-i Neseî şerhi (Suyûtî)
9-Feyzü’l-kadir (Camius-sağır şerhi),
10-Tuhfetü’l-Ahvezi (Tirmizi şerhi),
Derlenmiş hadis kitaplarından;
1-Riyâdüs-Sâlihiyn,
2-Camiu’s-Sağîr,
3-Terğib ve Terhib,
4-Mişkâtü’l-Mesâbîh
5-Kenzu’l-Ummâl,
Ve benzeri hadis kitaplarını mutlaka okumalıdır.
Siyer kitapları
Peygamber Efendimiz (sallallâhü aleyhi ve sellem) hazretlerini tanımak yolunda; tarih ve siyer konusunda şu eserleri mutlaka okumalıdır:
1-Şifa-i şerif,
2-Şemâil-i şerif, (Tirmizi’nin bu eserinin çeşitli çevirileri mevcuttur)
3-Mevahib-i ledünniyye, (İlahi Rahmet İsmiyle Tercüme Edilmiştir)
4-İnsanü’l-Uyûn,
5-Hasâisü’-Nebî
6-Hasâisu’l-Kübrâ,
7-Nesîmür-Riyâd,
8-Delâilün-Nüvve,
9-Siyretü İbn-i Hişâm,
10-Mağâzî el-Vakidî,
11-Şerhüz-Zerkânî,
12-Es-Siyretün-Nebeviyye İbni İshâk,
13-et-Tıbbün-Nebevî,
14-Kasîde-i Bürde,
15-Kasîde-i Bürde (Banet Suâd –Ka’b bin Züheyr r.a. hazretleri),
Ve benzeri makbûl ve muteber kitapları okumalıdır. Peygamber Efendimiz (sallallâhü aleyhi ve sellem) hazretlerini tanımanın yolu bu kitaplardan geçer.
Tasavvufu Doğru Anlamak İçin Okunacak Kitaplar
Aşağıdaki eserlerin hemen tamamının tercümeleri mevcuttur.
1-Ez-Zühd Abdullah bin Mübârek hazretleri,
2-Kûtu’l-Kulûb,
3-Mükâşefetü’l-Kulûb,
4-İhyâ-u Ulûmiddin,
5-Mekutûbat (İmam Rabbânî hazretleri),
6-Tabakâtü’s-Sufiyye, Seleymî
7-Hilyet’ül-Evliyâ, Ebu nuaymî
8-Câmiu’l-Kerâmât’il-Evliyâ, Nebhânî
9-Tabakât’ül-Kübrâ, İmam Şa’ranî
10-Tezkiret’ül-Evliyâ, Feriddun-ı Attar
11-Nefehât’ül- Üns, Mollâ Câmi,
12-Tarikat-i Muhammediyye (İmam Birgivi)
13-Berîka (Tarikat-i Muhammediyye şerhi),
14-Ruh’ul-Beyan Tefsiri, İsmail Hakkı Bursevî hazretleri,
15-El-Usûl fit-Tarika
16-Evliyâlar Ansiklopedisi,
17-Sâlihlerin menkıbeleri,
18-Sâlihlerin Hikmetli sözleri,
19-El-Hikem ve Şerhi,
20-Hızır Aleyhisselâm ile Görüşen Evliyâ ve Âlimler,
21-Himmet,
22-Evliyâullah ve Kerametleri,
23-Bidâyetü’l-Hidâye (İmam Gazalî),
24-Kuşeyrî risâlesi,
25-El-Hikem ve şerhleri,
Ve benzeri kitapları mutlaka okumak lazım…
Bir kişinin ilim sahibi olması ve ilmi kavrayabilmesi için âlet ilimlerinden ve dinî ilimlerden en az şu metinleri okumaları, bazılarını ezberlemeleri tavsiye edilmiştir:
1- Karabaş tecvidi,
2- Cezerî tecvidi,
3- Emsile,
4- Gayetü’l-İhtisar,
5- Et-Tasrîf,
6- Et-Tasrîfü’l-Kebîr,
7- Fethü’l-Karîbü’l-Mücîb,
8- Bina,
9- Maksûd,
10- İzzî,
11- Sa’deddin şerhi,
12- Merah,
13- Şâfiye…
14- Avâmil-i Cürcânî,
15- Avâmil-i Birgivî,
16- İzhâr,
17- Netâicü’l-Efkâr izhâr şerhi,
18- Zuruf,
19- Terkib
20- Sa’düllah-ı Sağîr,
21- Haşiyetü’l-Abdülhakîm,
22- Hadâikü’-d-Dekâik (Sa’düllâh-ı Gevrâ),
23- Hillü’l-Müşkilât,
24- Hillü’l-Meâkıd,
25- Şerhü’l-Kutur,
26- Müğni,
27- Şerhü’l-Müğni,
28- Elfiyye
29- Şerhü’l-Elfiyye,
30- Kâfiye
31- Mollâ Câmi (Kâfiye şerhi),
32- Abdülgafur alâ Fevâidi’d-Diyyâiyye,
33- İsâgocî,
34- Kavl-i Ahmed,
35- Hallu’l-Ma’akıd,
36- El-Kavâid,
37- Şerhü’l-Kavâid,
38- Müğnit-Tullâb,
39- Şemsiye,
40- Mizânü’l-İntizâm,
41- Alâka,
42- Hassemkâtî,
43- Üsâmetü’-Va’d’,
44- Telhîs,
45- Muhtasaru’l-Meânî,
46- El-Mutavvel,
47- Risâletü’l-Adûdiyye,
48- Risâletü’l-Vad’,
49- Risâletü’l-Âdâb (Gelenbevî),
50- Emâlî,
51- Akâid-i Ömer Nesefi,
52- Şerhü’l-Akâid Taftazânî,
53- Akâid Haşiyesi (Ramazan Efendi),
54- Şerhü’l-Mevâkıf,
55- İbni Haecer (Usûl-ı Fıkıh)
56- Cemu’l-Cevâmi’,
57- Muhtasaru’l-Menâr,
58- İbni Melek,
59- Mir’ât,
60- Mirkât,
61- Mecelle (Kavâid-i Külliye),
62- Nuru’l-izâh,
63- Kudurî,
64- Cevhere,
65- Dürer,
66- Gürer,
67- El-İhtiyâr ,
68- Usûl-i hadis,
69- El-İtkân,
70- Celâleyn tefsiri,
71- Kâdîbeyzâvî tefsiri,
72- Münebbiyat,
73- Hikem-i Atâiyye,
74- Mektubât-ı Rabbânî,
75- Ve benzeri metin kitaplar ve onların şerhleri…