İmanın Bizde Baki Kalıp Çıkmamasının Şartı ve Sebebi
Ve dahi imanın bizde baki kalıp çıkmamasının şartı ve sebebi altıdır:
1. Biz gaibe iman getirdik; bizim imanımız gaibedir, zahire değildir. Zira biz Allahu azimü’ş-şan’ı gözümüz ile görmedik, dahi peygamberleri görmedik lakin görmüş gibi inandık, iman getirdik, asla şüphemiz yoktur.
2. Yerde ve gökte, insanda ve cinde ve meleklerde ve peygamberlerde gaibi bilir yoktur; ancak gaibi Allahu azimü’ş-şan bilir. Her kes bu itikat üzerine olmak gerektir.
3. Haramı haram bilip itikat etmek,
4. Helali helal bilip itikat etmek,
5. Allahu azimü’ş-şan’ın azabından emin olmayıp daima korkmak,
6. Her ne kadar günahkâr ise Allahu azimü’ş-şan’ın rahmetinden ümidin(i) kesmemek.
Bu altı şeyden birisi bir adamda bulunmasa beşi bulunsa yahut birisi bulunsa beşi bulunmasa ol adamın islâmı sahih değildir.
Ve dahi imansız gitmenin sebepleri kırk kadar beyan olunmuştur:
1. Yaramaz itikat,
2. Zayıf iman,
3. Dokuz azasını doğru yoldan çıkarmak,
4. Günahına musir olmak,
5. Nimet-i islâmdan şükrünü kesmek,
6. İmansız gitmeden korkmamak,
7. Nahak (haksız) yere zulm etmek,
8. Sünnet üzere okunan ezan-ı muhammedîyi dinlememek,
9. Anaya ve babaya asî olmak,
10. Çok çok yemin etmek,
11. Namazda beş yerde ta’dil-i erkânı terk etmek,
12. Namazı kolay sanıp alçak iş gibi tutmak,
13. Hamr (şarap) içmek,
14. Mümin karındaşına eziyet etmek,
15. Yalan yere evliyalık satmak,
16. Günahını unutmak,
17. Kendisini beğenmek,
18. İlim ve amelim çok demek,
19. Münafıklık etmek,
20. Haset etmek,
21. Üstadının şer’a muhalif olmayan yerde sözünü tutmamak,
22. Bir adamı tecrübe etmeden iyi demek,
23. Yalana musir olmak,
24. Ulemadan kaçmak,
25. Erkekler harir (ipek) giymek,
26. Bıyıkların(ı) kitaba uydurmamak,
27. Gıybete musir olmak,
28. Komşusuna eziyet etmek,
29. Dünya umuru (işleri) için çok gadaba gelmek,
30. Riba (faiz) yemek,
31. Sihirbazlık etmek,
32. Kaftanın yenini ve eteğini uzun etmek,
33. Allahu azimü’ş-şan’ın sevdiğini sevmemek, sevmediğini sevmek,
34. Sıla-i rahmi (memleketi, yakınları ziyareti) terk etmek,
35. Mümin karındaşına üç günden ziyade kin tutmak,
36. Zinaya musir olmak,
37. Livata etmek,
38. Livata ettirmek,
39. Hatununu haramdan sakınmamak,
40. Münkiri (kötü ve günah şeyi) men etmemek.