Görmez Ve Erul, “Cibril Hadisi”Nin Problemli Olduğuna İşaret Ediyor!
İmanın ve İslam’ın şartlarını sıralayan, ayrıca “ihsan”ı tarif eden ve bazı kıyamet alametlerinden söz eden Cibril hadisi, başta Buhari ve Müslim olmak üzere pek çok muteber kaynakta yer almıştır. Bu haliyle hadis, her şeyden önce müttefekun aleyh bir hadistir.[1]
Ne var ki Mehmet Görmez, Cibril hadisinin rivayetlerinin farklı lafızlarda olduğunu beyan ederek, bu hadisin sorunlu olduğuna işaret etmektedir.[2] Halbuki, Cibril hadisinin rivayetleri Buhârî ve Müslim’den ibaret değildir.
Kettani, Ebu Hureyre, Hz. Ömer, Ebu Zerr, Enes, İbn Abbas, İbn Ömer, Ebu Amir Eşari ve Cerir b. Abdullah (r. anhüm) olmak üzere sahabeden 8 tarikten rivayet edildiğini haber vermektedir. Nitekim hadisin başında, Hz. Peygamber (s.a.v.)’in, “insanların arasında otururken aniden bir adamın (Cebrail a.s.’ın) geldiğinin” belirtilmesi, olaya kalabalık bir sahabe topluluğunun şahit olduğunu ortaya koymaktadır. Dolayısıyla Cibril hadisi, mütevatir bir hadistir.[3]
Aynı bağlamda Bünyamin Erul da Cebrail (a.s.)’ın da hadis uydurmaya alet edildiğini ifade ederek şunları söylemektedir:
“Uydurmacılar, arzularını daha güçlü ve etkili kılabilmek için en komik ve yalanlarını dahi, Cibril’i indirerek, Hz. Peygamber’e göndererek söyletmişlerdir. Tabii ki bu, Allah’a, Cebrail’e, Hz. Peygamber’e ve başta sahabe olmak üzere isnad edilen kimselere yapılmış iftiradan başka bir şey değildir.”[4]
Erul, bu sözlerini Cibril hadisine mahsus olarak söylememektedir. Ancak konunun başında örnek olarak ele aldığı Cibril hadisi hakkında tezkiye eden veya bu hadisi istisna kılan bir ifadeye de yer vermemektedir.[5] Dolayısıyla eleştirinin genelliği, Cibril hadisini de kapsamaktadır. Özellikle, “Cebrail’in de hadis uydurmaya alet edildiğinden” temas edilen bir konuda, başta özel olarak Cibril hadisinin örnek olarak özetlenmesinden sonra, genel bir ifade ile “Cebrail”e iftira atıldığından söz edilmesi, iman ve İslam’ın temelini anlatan ve mütevatir kabul edilmesi dolayısıyla sahihliğinde hiçbir şüphe bulunmayan Cibril hadisini, sözde şüpheli hale getirmektedir…
11.06.2017
Dr. Ahmet Gelişgen
www.ahmetgelisgen.com
[1] Buhârî, İman, 37; Müslim, Îmân, 1 (1,5,7). [2] Görmez, Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metedoloji Sorunu, s. 197; Bünyamin Erul, Sahabenin Sünnet Anlayışı, TDV Yayınları (1996 İslam Araştırmaları Birincilik Ödülü), Ankara, 2014, s. 216-218. [3] Kettânî, Nazmü’l-Mütenâsır mine’l-Hadîsi’l-Mütevâtir, s. 30. Bkz. Suyûtî, el-Ezhâru’l-Mütenâsira fî Ahbâri’l-Mütevâtira, s. 8. [4] Erul, Sahabenin Sünnet Anlayışı, s. 218. [5] Erul, Sahabenin Sünnet Anlayışı, s. 216.
